กรอบมโนทัศน์พื้นฐานของสยามยุคสมัยใหม่ (เค้าโครงสังเขป) -- ปรับตัวปรับใจเพื่ออยู่กับโลกตะวันตก : ยุทธศาสตร์ทางภูมิปัญญา ที่แบ่งโลกเป็นสองส่วน และแนวคิดหลังตะวันตกนิยมในสยาม -- มนุษยศาสตร์ในสังคมไทยกับความจริงสองระดับของประวัติศาสตร์ไทย -- ประวัติศาสตร์นิพนธ์สมัยใหม่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ : กรณีประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมของประเทศไทย -- กุ ลอบ ลอก แต่งแบบไพร่ ๆ ความรับผิดชอบของ ก.ศ.ร.กุหลาบ ที่ตัดสินโดยนักประวัติศาสตร์อำมาตย์ -- การแก้ต่างให้พุทธศาสนากับความเป็นมาของศาสนาเปรียบเทียบในสยาม -- บททดลองเสนอ : อภิสิทธิ์ความปลอดความผิด (Impunity) และความเข้าใจสิทธิมนุษยชนในนิติรัฐแบบ

บทความในเล่มนี้ล้วนเป็นงานที่ผู้เขียนทำอย่างเพลิดเพลิน ต่างจากการเขียนเพื่อเผชิญหน้าสะสางความจริงที่แสนเจ็บปวดอย่างกรณี 6 ตุลา หรือเขียนเรื่องการเมืองอันน่าหดหู่แถมยังอาจพลาดโดนข้อหาเหลวไหลได้อีก ประวัติศาสตร์การเปลี่ยนผันสู่ยุคสมัยใหม่ โดยเฉพาะความต่อเนื่องและไม่ต่อเนื่องของภูมิปัญญาต่างยุคสมัยกัน เป็นปริศนาซับซ้อนพิสดารที่ชวนให้ขบคิดอย่างไม่มีสิ้นสุด ความเพลิดเพลินทางปัญญามาจากการได้จมดิ่งลงไปคิดกับปริศนามากมาย ต้องใช้ทั้งจินตนาการและความคิดวิพากษ์วิจารณ์ไม่หยุดหย่อน -- ปกหลัง