วิทยานิพนธ์นี เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรสาธารณสุขศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยนเรศวร ปีการศึกษา 2564

การวิจัยเชิงผสมผสานแบบแผนหลายระยะ (Sequential Mixed Methods Research Designs) ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง แบ่งระยะการวิจัยเป็น 3 ระยะตามกระบวนการวิจัย ได้แก่ 1) ศึกษาปัจจัยที่เป็นสาเหตุและมีอิทธิพลต่อความเสี่ยงในการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง 2) การสร้างรูปแบบการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง และ 3) การตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่าง ผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในจังหวัดนนทบุรีมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้า ร้อยละ 23.8 โดยปัจจัยที่เป็นสาเหตุและมีอิทธิพลต่อความเสี่ยงในการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ได้แก่ สถานภาพหม้าย ความไม่เพียงพอของรายได้ การไม่ได้เรียน การเป็นโรคเบาหวาน สุขภาวะทางกาย ความผาสุกทางใจ ความว้าเหว่ ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน (ADL) ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน การรับประทานอาหารไม่เพียงพอ การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ การดื่มสุราเป็นประจำ หรือ บ่อยครั้ง การทำงานอดิเรก และสัมพันธภาพในครอบครัว รูปแบบการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่ ผู้สูงอายุ ครอบครัว ชุมชน และบริการสาธารณสุข ซึ่งได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตและจิตเวชพบว่ามีความเหมาะสม (Propriety) ความถูกต้อง ครอบคลุม (Accuracy) ความเป็นประโยชน์ (Utility) และความเป็นไปได้ (Feasibility) อยู่ในระดับมากที่สุด แสดงให้เห็นว่ารูปแบบการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปใช้ในการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้ในพื้นที่ และประยุกต์ใช้ในพื้นที่อื่นๆที่มีบริบทใกล้เคียงตามความเหมาะสมต่อไป'